Iratiko ohianaren misterioak, eta... zenbat denboran ateratzen da hostoa?

Nahiz eta batek denbora aunitz eraman ibiltzen eta begiratzen, beti bada zer ikustekorik.

Duela gutti, Orbaizetako auzokide batek, urte dexentekin bere bizkarrean, harrizko iglu antzeko zerbait aurkitu zuela aipatu zidan, eta zelaiez inguru batean berarentzat batere berria ez zela, bere bisitza osoa han barna ibilia zelako.
Aralar mendilerroan Arkuek deritzonak daude, gauza bera direla, eta horiei buruz ia deus ere dakiguna.

Gehiago jakiteko(erderaz): http://www.basozaina.com/2014/03/los-arkuek-de-el-aralar-primera-parte.html

Arkue osoa

Gaur berarekin joan naiz(nahiago dut ez erran nor den, kontrakoa ez ba diat erraten) eta tokia erakutsi diat. Bidetik kanpo dago, eta hagitz ongi ezkutatuta.
Gibelean dagoen harkaitzen kontra badu zulo bat,seguraski kea ateratzeko, eta extraplomatua dagoenez, euria eta elurra ez ziren sartuko. Bere orientazioa, hegoari begira, bikaina da.

Eskuinera bertze bat dago, baina zoritxarrez duel zenbait urte erori omen zen, eta eroria dago.
Nere laguna ez da oroitzen egitura hauei aipamenik, eta zalantzarik gabe, ez da gure zonaldean deus ere antzekorik.

Sarrera itxita

 Ia toki guztiak ezagutzen duen pertsona bat, bertakoa, eta orain arte ikusi ez izana izatea, eta ia arraso itxitak mantentzea, hagitz elementu interesgarrietan bihurtzen dira ikertzeko.
Barkaidazue, beraz, pista gehiago ez ematea errateko non dauden ikertu arte. Aranzadiko kidea naizenez, azalduko diet non daude.

Bada bertze gauza bitxia:

Ehizatzeko tranpa

Gainetik begiratuta, pagoak bertzerik ez du ematen, eta harkaitz bat eskuinean. Argazkian ikusten ez denez, aipatuko dizuet eskuinean ere torka itxi bat dagoela.

Arreta gehiago jartzen, ikus dezakegu harrizko lerro bat ezkerretik eskuinera, eta bertze bat ezkeraldean,90º etan igotzen duela. 

Aintzinean harrizko hormak izan ziren, eta Europako zenbait tokietan bezala,  piztiak istorioaurreko ehizan bideratzeko  erabiltzen ziren. Jendea goian, ohiuka eta korrika, beheruntz uxatzen zuten piztiak, eta hormara heltzen zirenean, eskuinera torkaruntz. Han, goitik, harriak, azkonak eta geziak jaurtitzen bertan hiltzen zituzten.

Iguru osoan istorioaurreko aztarna k ugariak dira, trikuharriak,mairubaratzak, etxolzaharren aztarnak. baita menhirrak ere bai. Ilarritako gune megalitikoak Okabe mendian (Behenafarroako Irati) eta Azpegi Aezkoan, badira pirinieo osoko lehenbizikoa eta bigarrena garrantsituenak

Azkenik, argazki bat erakutsi nahi dizuet. 7 egun pasa ziren bata bertzera, apirilak 30 tik maiatzak 7 ra, Ibañeta mendatetik hartutak (Santiagoko bidea)

Ikusten duzuenez, nahiz eta Irati ez izan, baizik eta  mugaz ez dakien baso baten jarraipen naturala, benetazko zabalera ikaragarri haudiagoa da. Iratik dituen 17.100 ha txikiak geratuko ziren.
Orreaga behian eskuinaldean dago, eta pizkat urrunago Auritz. Ezkerreko mendiak Aezkoako ibarreko mendiak dira.
Hitzak soberan honen aurrean...