Neguko egun bat nafarroako medialdean

Oraingo honetan ez dut erranen non ibili naizen, arrisku larrian dauden 2 espezie erakutsiko dizuedalako, baina uste dut aunitz izanen zaretela, emanen dizuedan pistekin, zein tokia den, asmatuko duzuenak.
Ni erakusteko norbaitek animatzen bada, pozik egiteko egonen naiz.

Nummuliteak

Tokiaren harrien osagaiekin hasiko gara; ikusten duzuen bezala, duela 55 milioi urteko fosilez betetak dadude, eta euren jatorria itsasoa da. Nummuliteak izena dute,eta latinetik dator hitz elkartu bat da (nummus/ txanpon, litos/harria).
Berez,txanponak ematen dute, borobil zentrokideak bezala, baina harrian bertze modu batean kokatutak baldin badaude,edo apurtu baldin bazen, orduan elipse moduan ikusten ditugu.
Foraminidoak dira;ez animali plurizelularrak, unizelularrak baizik, protista izenekoak, eta erraz ulertzeko, plakton mota bat
,Europa eta Euskalherrien artean itsas zahar bat zegoen,Tetis izenekoa, eta nummulitesak han bizitzen ziren. Poliki poliki ixten joan zen,kantauri itsasoa egiten zen bitartean,eta  penintsula Afrika bultzatuta Europan kontra talka egiten ari zenean.
Euren borobil zentrokidetik ile antzeko zerbait ateratzen ziren elikatzeko.

Iruñerriko kareharrizko mendi gehienak, mendebaldera, eta hegoaldera, euren hezurdurekin eginak daude,trillioika pilaturik ( Alaitz, Sarbil,Urederra,..)
Hona hemen hagitz link ona (Erderaz):
http://www.geoparquepirineos.com/contenidos.php?niv=&cla=_2OA1CD0KM&cla2=_2OB01HU8N&cla3=_3MD0KXM4T&tip=3&idi=1


Bigarren pista hemendik pasatzen den ibaia da.
Urak  harrietan  joan dira haitzulo batzuk egiten,tupinak izenekoak. Baldin bada harri koskor bat,  ibaiaren harrizko hozka batean korronteagik arrapaturik, zulo txiki bat bezala, ur mugimenduarekin denborarekin ibaiko harria igatu eta haunditzen du, batzutan metro aunitzekoak izan arte.
Erderaz, "marmita de gigante" edo "pothole", deitzen zaie.

http://es.wikipedia.org/wiki/Marmita_de_gigante

Tupin txikia

Tupin txiki honetan, ibai ondoan, amuarrain bat hilda zegoen. Ibaia gaindituta zegoen bertze egunean izan ziren mendiko elurrak eta. Agian urak zulo hortara bultzatu zuten eta ibaia jeitsi zenean han arrapatuta ito egin zen, edo agian zaharrez hil egin zen, kriston bizitza izan ondoren. dena den, duela gutti hilda zegoela argi dago,zakatzak oraindik gorriak bait zituen, nahiz eta azala kolore galtzen hasi.
Eskua ondoan jarri nuen tamaina ikusteko.

Zenbait metroetan, kalzita kristalizatutako zain bat zegoen. Alboko harriak osatu zirenean, han arraildura bat zegoen, eta ura oso beroa eta presio handiz handik pasatzen zen.Kaltzioz beteta zegoen ur hori, eta denborarekin, gure zainetan kolesterolarekin gertzatzen ahal den bezala, aldeetan pilatzen joan zen itxi arte. Modu berean,kobre, zilarra edo urrezko zainak egiten dira, bertzeak bertze,baina orduan ez dira kareharrietan Aurkitzen,Harri sedimentarioak, alegia, baizik eta metamorfikoetan, Kuartzorekin auniztan.

Kaltzita kristalak

Azken pistak!

Ugatzaren lurraldea da, Sai zuriak ugariak dira, eta orain, neguan, txorien artean arraroenetariko bat; harkaitz txoria!

Ugatza (Gypaetus barbatus)

Sai zuriak (Gyps fulvus)

Harkaitz txoria (Tychodroma muralis)

Harkaitz txori honek, eguzki izpiak porbexten ari da zenbait xomorroak jateko,eguzkirekin ere, mugitzen hasten zirela pizka bat, edo arrailduretan ibiltzen zirela.
Beraz, nahiz eta negua izan, beti badira gauzak ikusteko, bai neguan zein bertze sasoi batean.